به گزارش شمالغرب به نقل از سیفار، سدسازی به عنوان یکی از اصلی ترین اقدامات دولت ایران برای مهار آب های سطحی طی چند دهه اخیر بوده است. خوشبختانه تاکنون به داشته های زیادی دست یافته و سدهای زیادی به مرحله بهره برداری رسیدند. فارغ از تبعات منفی سد سازی که کارشناسان محیط زیست بارها به آن تأکید دارند، سد سازی در ایران به خوبی توانسته نیازهای کشاورزان را تأمین کند.
استان اردبیل به عنوان سومین منطقه پرباران کشور با دارا بودن ۱۱۸ دهنه چشمه معدنی کشور از مناطق مهم کشورمان در حوزه آب است. پتانسیلی که دهها سال است بدون استفاده رها شده و مردم این استان منتظرند تا پروژه های متعدد سدسازی در این استان به بار بنشیند.
طبق اعلام هواشناسی استان میزان بارش جوی در استان به طور متوسط بین ۲۵۰ تا ۶۰۰ میلی‌متر در نوسان است. دو فصل بهار و زمستان، فصل‌های بارندگی منطقه‌‌اند و بیشترین بارندگی‌ها در بهار دیده می‌شود و فصل پاییز از نظر بارندگی پس از بهار و تابستان در مرتبه سوم قرار دارد.
دشت مغان نیز همسو با سایر مناطق استان اردبیل نیز در زمینه آب های جاری در جایگاه مناسبی قرار دارد. بنابر آمار اعلام شده تنها از شهرستان گرمی مغان سالانه بیش از ۳۵۰ میلیون مترمکعب آب از مرزهای کشور خارج می شود ومورد استفاده کشور همسایه قرار می گیرد. در حالی که می توان با مدیریت صحیح زمینه اشتغال زایی و رونق صنعت کشاورزی منطقه را فراهم کرد.
وضعیت خروج میلیون ها مترمکعب از دشت مغان در حالی است که مهار نکردن آب ها در شمال استان موجب چالش جدی در حوزه صنعت، کشاورزی و آب شرب در یکی از پر آب ترین استان های کشور شده است.
این در حالیست که اهالی استان اردبیل سال ها با موضوع در دست اجرا بودن ۴۷ سد کوچک و بزرگ، امیدوار نگه داشته شده اند، تا این سدها روزی به بهره برداری برسد و علاوه بر اینکه اراضی کشاورزی شان را رونق دهد، آنها را از بی آبی و بیکاری نجات بخشد.
در این میان به عنوان نمونه پروژه های سدسازی شهرستان گرمی مغان با نزدیک به بیش از یک دهه آغاز عملیات اجرایی کاسه صبر مردم را لبریز کرده اند تا بالاخره سدهای شمال استان با وعده های رنگین مسئولان مردم را بیش از پیش امیدوار نگه داشته است.
از دیدگاه محیط زیست، سد سازی فواید و معایب فراوانی برای طبیعت دارد. آن ها منابع آبی قابل اطمینانی را فراهم می کنند، مناطق اطراف را از سیلاب ها محافظت کرده و یک انرژی پاک را نیز فراهم می کند.
انرژی هیدروالکتریک (تولید برق توسط انرژی آب) از دو منبع عمده ی دیگر تولید برق، یعنی سوخت فسیلی و انرژی هسته ای، مزیت های بیشتری دارد و از این رو سد ها می تواند بهترین جایگزین تولید انرژی مورد نیاز بشر باشد.
در مقابل باید گفت سدها و ذخایر آبی باعث بروز مشکلاتی نیز می شوند. طبق نظر کارشناسان، در نواحی خشک و نیمه خشک، آب به آسانی از مخازن و کانال هایی که آب را جابجا می کنند تبخیر می شود که این امر سبب از دست رفتن آب و افزایش غلظت نمک های موجود درآب می شود.
همچنین سدها مانع سیلاب می شوند که باید گفت کارشناسان حوزه آب معتقدند سیلاب ها به دلیل اینکه خاک دشت سیلابی از عناصر مهم و ضروری غذایی برای اکوسیستم ها هستند، مهم اند.
سدها، جریان آب، درجه حرارت و شفافیت یک رود را تغییر می دهند، آب را نیز از حالت جاری به راکد تبدیل می کنند. تغییرات درجه حرارت ممکن است بر روی موجودات زنده ی رودخانه اثر بگذارد. زیرا چرخه ی زندگی بسیاری از بی مهرگان وابسته به درجه حرارت است.

* علی قاسمیان - نویسنده و روزنامه نگار